Nowa ustawa Prawo zamówień publicznych

Dzień 1 stycznia 2021 roku, to nie tylko pierwszy dzień Nowego Roku 2021, lecz również pierwszy dzień obowiązywania nowej ustawy Prawo zamówień publicznych (ustawa z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych, Dz.U. z 2019 r. poz. 2019, dalej „p.z.p.”).

Obowiązek współdziałania

Jedną z nowych regulacji ustawy p.z.p. jest uregulowany przepisem art. 431 ustawy obowiązek współdziałania zamawiającego i wykonawcy. Zgodnie z powołanym przepisem zamawiający i wykonawca wybrany w postępowaniu o udzielenie zamówienia obowiązani są współdziałać przy wykonaniu umowy w sprawie zamówienia publicznego, zwanej dalej ,,umową”, w celu należytej realizacji zamówienia.

Trzeba zwrócić uwagę, iż uregulowanie obowiązku współdziałania pomiędzy zamawiającym i wykonawcą nie jest żadnym novum w polskim systemie prawa, iż pod rządami poprzedniej ustawy Prawo zamówień publicznych z 2004 roku, obowiązek ten wynikał z przepisu art. 354 k.c. stosowanego do umów w sprawie zamówienia publicznego z mocy przepisu art. 139 ust. 1 ustawy prawo zamówień publicznych.

Regulacja obowiązku współdziałania

Przytoczony przepis otwiera dział VII ustawy p.z.p. zawierający regulacje dotyczące umowy w sprawie zamówienia publicznego. Wydaje się więc, iż intencją ustawodawcy, mając na względzie systematykę przepisów regulujących umowę w sprawie zamówienia publicznego, jest nadanie obowiązkowi współdziałania istotnego charakteru. W mojej ocenie ustawowa regulacja obowiązku współdziałania stron umowy w sprawie zamówienia publicznego jest regulacją potrzebną, mającą na celu wzmocnienie pozycji wykonawcy. Niewątpliwie praktyka stosowania ustawy przez Krajową Izbę Odwoławczą oraz sądy określi zakres obowiązku współdziałania stron oraz należy spodziewać się wypracowania pewnych standardowych postanowień w umowach w sprawie zamówienia publicznego, które będą przejawem obowiązku współdziałania po stronie zamawiającego.

Wykładnia obowiązku współdziałania

W związku z faktem, iż przywołana regulacja obowiązuje od początku bieżącego roku, trudno doszukać się orzeczeń KIO lub sądów, zawierających interpretację przywołanego przepisu.

Niemniej jednak, w świetle dotychczasowego dorobku orzecznictwa wypracowanego na kanwie regulacji art. 354 k.c. można wskazać pewne istotne elementy, w których przejawia się obowiązek współdziałania zamawiającego przy realizacji umowy w sprawie zamówienia publicznego.

Obowiązek współdziałania w umowie o roboty budowlane

Obowiązek współdziałania zamawiającego wynika również wprost z przepisów k.c. regulujących poszczególne typy umów nazwanych.

Przykładowo w odniesieniu do umowy o roboty budowlane zamawiający ma obowiązek przygotowania robót, w tym przekazania placu budowy, przekazania dokumentacji projektowej, odebrania obiektu i zapłaty umówionego wynagrodzenia (647 k.c.).

W świetle regulacji art. 651 k.c. należy wyprowadzić wniosek, że zamawiający w przypadku notyfikowania go przez wykonawcę o przeszkodach w prawidłowej realizacji robót ma obowiązek podjąć wespół z wykonawcą działania zmierzające do usunięcia zgłoszonej przeszkody lub niwelacji jej skutków.

Konsekwencje naruszenia obowiązku współdziałania przez Zamawiającego

W orzecznictwie sądów powszechnych z regulacji art. 354 k.c. wyprowadza się między innymi obowiązek lojalności wierzyciela (zamawiającego) względem dłużnika (wykonawcy), wskazując, iż konsekwencja braku lojalności po stronie wierzyciela jest jego zwłoka w wykonaniu zobowiązania.

Tym samym, podstawową konsekwencją braku współdziałania zamawiającego z wykonawcą może być uznanie, iż zamawiający swoje zobowiązanie wykonuje nienależycie, a to otwierać powinno wykonawcy drogę do dochodzenia odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania zobowiązania, a więc rekompensaty powstałej szkody.

Ponadto, w mojej ocenie można pokusić się o stwierdzenie, iż z ustawowego obowiązku współdziałania zamawiającego i wykonawcy można wyprowadzić postulat zachowania symetrii w prawach i obowiązkach stron umowy w sprawie zamówienia publicznego, której jednym z przejawów będzie zastrzeżenie kar umownych z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania nie tylko zobowiązań wykonawcy lecz również zamawiającego.