Przepisy ustawy z dnia 11 września 2019 roku Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019, dalej: „ustawa pzp”) regulują w art. 462 kwestie dotyczące udziału podwykonawców w procesie udzielania zamówień publicznych. Dopuszczają one powierzenie przez wykonawcę realizację części zamówienia publicznego przez podwykonawcę. Ustawa pozostawia decyzję w sprawie skorzystania z tego prawa wykonawcy. Powierzenie części zamówienia daje wykonawcom możliwość skorzystania z zasobów podmiotów trzecich, w chwili gdy sami nie posiadają odpowiednich środków, aby uczestniczyć w procedurze udzielenia zamówienia. Posłużenie się podwykonawstwem może wynikać także z niemożności zrealizowania przez wykonawcę umowy własnymi siłami, przez co konieczne jest zaangażowanie podmiotu trzeciego.

Należy zaznaczyć, że wykonawca nie ma pełnej swobody w możliwości powierzenia podwykonawcy realizacji całości zamówienia, o czym świadczy przepis art. 121 ustawy pzp, który daje możliwość zastrzeżenia przez zamawiającego obowiązku osobistego wykonania kluczowych części zamówienia publicznego, wyłącznie przez wykonawcę, poprzez ograniczenie swobody zlecania podwykonawcom niektórych zadań. O możliwości zastrzeżenia osobistego wykonania części zamówienia można przeczytać tutaj.

Zasady powierzania części zamówienia podwykonawcom.

W art. 462 ustawy pzp wskazano przepisy, które regulują stosunki pomiędzy zamawiającym i wykonawcą, jak również określają sposób informowania o każdorazowym wyborze lub zmianie podwykonawcy wykonującego powierzony fragment zamówienia. Przede wszystkim, zamawiający może żądać od wykonawcy podania informacji o zakresie zamówienia, jaki wykonawca zamierza powierzyć podwykonawcom, oraz o nazwach tych podmiotów, jeżeli są mu znane. Wykonawca powinien więc na etapie ubiegania się o zamówienie, znać zakres jaki zamierza powierzyć podwykonawcy. Szczególne obowiązki informacyjne dotyczą zamówień dotyczących robót budowlanych i usług. Zamawiający może żądać informacji dotyczących zamówień na roboty budowlane oraz usługi, o których mowa w art. 462 ust. 3:

1) w przypadku zamówień na dostawy oraz zamówień na usługi inne niż dotyczące usług, które mają być wykonane w miejscu podlegającym bezpośredniemu nadzorowi zamawiającego,

2) dotyczących dalszych podwykonawców,

3) dotyczących dostawców uczestniczących w wykonaniu zamówienia na roboty budowlane lub usługi.

Wykonawca jest zobligowany, o ile te dane są mu już znane, do podania nazw lub imion i nazwisk podwykonawców i ich danych kontaktowych. Zasada ta obowiązuje również w sytuacji, gdy po rozpoczęciu wykonywania zamówienia, przekazane dane zmienią się, lub do prac przystąpi nowy podwykonawca. Zamawiający może także oczekiwać od Wykonawcy podania informacji o dalszych podwykonawcach, dostawcach uczestniczących w wykonaniu zamówień na roboty budowlane lub usługi.

Weryfikacja podwykonawców pod względem przesłanek wykluczających z postępowania.

Pomimo możliwości powierzenia niemal całości zamówienia podwykonawcy, przepisy art. 462 ustawy pzp umożliwiają zamawiającemu wnikliwą kontrolę. Zamawiający, o ile przewidział to w dokumentach zamówienia, może badać, czy nie zachodzą wobec podwykonawcy niebędącego udostępniającym zasoby, podstawy do wykluczenia. W przypadku zamówień o wartości poniżej progów unijnych, wykonawca deklarujący udział podwykonawcy na etapie składania oferty, musi dopełnić obowiązku zamieszczenia informacji o podwykonawcach w składanym przez niego oświadczeniu o braku spełnienia przez niego przesłanek wykluczenia, oraz spełnieniu kryteriów selekcji. W ramach zamówień powyżej progów unijnych, wykonawca obowiązany jest złożyć jednolite dokumenty JEDZ dotyczące każdego z podwykonawców. Jeżeli wobec podwykonawcy zachodzą podstawy do wykluczenia, zamawiający może żądać od wykonawcy zastąpienia go, pod rygorem niedopuszczenia podwykonawcy do realizacji części zamówienia. W przypadku podwykonawcy udostępniającego zasoby, wykonawca jest obowiązany wykazać zamawiającemu, że proponowany inny podwykonawca, lub wykonawca samodzielnie spełnia je w stopniu nie mniejszym niż ten podwykonawca, który już nie jest uwzględniany przy realizacji zamówienia.

Odpowiedzialność wykonawcy za realizację zamówienia.

Wykonawca, który decyduje się na skorzystanie z zasobów lub kompetencji podwykonawcy musi pamiętać, że jakość realizacji zamówienia z udziałem podwykonawcy nie może być gorsza od tej, którą świadczyłby wykonawca, gdyby wykonywał zamówienie osobiście. To na wykonawcy ciąży odpowiedzialność za należyte spełnienie świadczenia oznaczonego w umowie, w związku z tym ponosi on odpowiedzialność za działania podmiotu trzeciego. Wykonawca współdziałając z podmiotem trzecim powinien kierować się zasadą wyboru takiego podmiotu, który cechuje się profesjonalizmem, doświadczeniem, odpowiednimi kompetencjami i zasobami.