odszkodowanie

Dnia 25 lutego 2021 r. Sąd Najwyższy w Warszawie podjął uchwałę umożliwiającą wykonawcom dochodzenie odszkodowania od zamawiającego, który naruszył przepisy zarówno uchylonej już ustawy Prawo Zamówień Publicznych z dnia 29 stycznia 2004 r. (Dz.U. 2019 poz. 1843), jak i nowego PZP z dnia 11 września 2020 r. (Dz.U. 2019 poz. 2019).

Zgodnie z uchwałą:

Dochodzenie naprawienia szkody przez wykonawcę, którego oferta nie została wybrana wskutek naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1843) nie wymaga uprzedniego stwierdzenia naruszenia przepisów tej ustawy prawomocnym orzeczeniem Krajowej Izby Odwoławczej lub prawomocnym orzeczeniem sądu wydanym po rozpoznaniu skargi na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej.[1]

Według dominującego przed wydaniem rzeczonej Uchwały poglądu, wykonawca ubiegający się o udzielenie zamówienia publicznego przed dochodzeniem odszkodowania od zamawiającego zobligowany był wykazać naruszenie prawa przez Zamawiającego w toku procedury odwoławczej przed KIO lub w postępowaniu wszczętym na skutek złożonej skargi do Sądu Okręgowego.

Tym samym wykonawca miał często związane ręce w sytuacjach, gdy przykładowo

– zamawiający uchylał się od zawarcia umowy;

– nie wykonał on wyroku Sądu Okręgowego lub Krajowej Izby odwoławczej;

– zamawiający pomimo uwzględnienia odwołania nie wykonał zawartych w nim żądań;

– przepisy PZP zostały przez zamawiającego zignorowane i postanowił on udzielić zamówienia poza ustawą;

– wykonawca dowiedział się o naruszeniu już po udzieleniu zamówienia.

Było to spowodowane chociażby wysokimi kosztami postępowania odwoławczego czy przede wszystkim brakiem odpowiednich przepisów prawnych, pomimo istnienia dyrektywy 92/13/EWG lub 89/665/EWG, które zobowiązują państwa członkowskie UE m.in. do przyznania odszkodowania podmiotom, które doznały uszczerbku w wyniku naruszenia.

Podjęcie cytowanej powyżej uchwały przez Sąd Najwyższy przesądza, że  wykonawca nie będzie musiał odwoływać się do KIO, żeby móc domagać się od zamawiającego odszkodowania w przypadku naruszenia przepisów ustawy prawo zamówień publicznych.

Uchwała została podjęta w następującym stanie faktycznym.

 Zamawiający pomimo uwzględnienia odwołania nie wykonał zawartych w nim żądań. Zamawiający najpierw odrzucił najkorzystniejszą i najtańszą ofertę, a następnie unieważnił postępowanie uzasadniając to faktem, że pozostałe oferty przewyższały wartość, jaką zamawiający miał przeznaczyć na realizację zamówienia. Odrzucony wykonawca wniósł odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej, a zamawiający uwzględnił odwołanie w całości, lecz zamiast wykonać żądania pozwolił on na zmianę ofert, zwiększył kwotę przeznaczoną na zamówienie i udzielił zamówienia droższej ofercie konkurencyjnej. Wykonawca, którego oferta na początku została odrzucona wniósł kolejne odwołanie, które jednak wycofał, a sprawę skierował na drogę postępowania sądowego wnosząc powództwo o odszkodowanie przeciwko zamawiającemu. Warto wspomnieć, że w I instancji powództwo wykonawcy zostało oddalone, gdyż w ocenie sądu wykonawca nie wyczerpał drogi odwoławczej, czyli nie wniósł odwołania do KIO i ewentualnej skargi do sądu.

Uchwała Sądu Najwyższego otwiera wielu wykonawcom drogę do dochodzenia odszkodowań od zamawiającego, w sytuacjach, w których powinni oni wygrać przetarg, ale na skutek wydania przez zamawiającego bezprawnej decyzji utracili tę szansę.

Niewątpliwie Uchwała otwiera drogę sądową tym wykonawcom, dla których droga odwoławcza w postępowaniach przed KIO była zamknięta. uchwała pozwoli również uniknąć ponoszenia wysokich kosztów postępowania odwoławczego przed KIO.

[1] Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 lutego 2021 r. III CZP 16/20, źródło System informacji Prawnej „Legalis”